Julius Robert Oppenheimer, II. Dünya Savaşı sırasında Los Alamos Laboratuvarı’nı yönetmiş Amerikalı bir teorik fizikçiydi. İlk nükleer silahın yaratıldığı araştırma olan Manhattan Projesi’ndeki önemli rolünden dolayı genellikle “atom bombasının babası” olarak anılıyordu.
New York City’de Alman Yahudi ebeveynlerin dünyaya getirdiği Oppenheimer, 1925’de Harvard Üniversitesi’nden lisans derecesi ve 1927’de Almanya’da Göttingen Üniversitesi’nden doktora aldı. Diğer kurumlardaki araştırmalarının ardından Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nin fizik bölümüne katıldı ve 1936’da profesör oldu.
Moleküler dalga fonksiyonları için Born-Oppenheimer Yaklaşımı, elektron ve pozitron teorisi üzerine çalışmalar, nükleer füzyonda Oppenheimer-Phillips süreci ve kuantum tünellemesinin ilk tahmini gibi kuantum mekaniği ve nükleer fizik alanındaki başarılar da dâhil olmak üzere teorik fiziğe önemli katkılarda bulundu. Öğrencileriyle birlikte nötron yıldızları ve kara delikler teorisine, kuantum alan teorisine ve kozmik ışınların etkileşimlerine de katkıda bulundu.
OPPENHEİMER OLAYI NEDİR?
Oppenheimer 1942’de Manhattan Projesi’nde çalışmak üzere işe alındı ve 1943’te, Alman nükleer silah programının başlamasından dört yıl sonra, ilk nükleer silahları geliştirmekle görevlendirilen New Mexico’daki Los Alamos Laboratuvarı’nın direktörlüğüne atandı.
Liderliği ve bilimsel uzmanlığı projenin başarısında etkili oldu. 16 Temmuz 1945’te ilk atom bombasının Trinity testinde hazır bulundu. Ağustos 1945’te bu silahlar Japonya’da Hiroşima ve Nagazaki’nin bombalanmasında kullanıldı ve bu olay nükleer silahların silahlı bir çatışmada kullanıldığı tek olay olarak tarihe geçti.
Oppenheimer 1947 yılında Princeton, New Jersey’deki Institute for Advanced Study’nin direktörü oldu ve yeni kurulan Birleşik Devletler Atom Enerjisi Komisyonu’nun etkili Genel Danışma Komitesi’ne başkanlık etti. Nükleer çoğalmanın yayılmasını ve Sovyetler Birliği ile nükleer silahlanma yarışını önlemek amacıyla nükleer enerjinin uluslararası kontrolü için faaliyetlerinde bulundu.
Hidrojen bombasının geliştirilmesine 1949-1950 yıllarındaki hükûmet tartışmaları sırasında karşı çıktı ve daha sonra savunma ile ilgili konularda bazı ABD hükûmet ve askerî gruplarının öfkesine neden olan fikirlere sahipti. İkinci Kızıl Panik döneminde Oppenheimer’ın bu tutumu ve ABD Komünist Partisi’ne bağlı kişi ve kuruluşlarla geçmişte kurduğu ilişkiler, 1954’teki bir güvenlik duruşmasının ardından güvenlik izninin iptal edilmesine yol açtı. Doğrudan siyasi etkisinden yoksun bırakılmış olsa da ders vermeye, yazmaya ve fizik alanında çalışmaya devam etti. 1963 yılında Başkan John F. Kennedy (Lyndon B. Johnson’la birlikte), siyasi rehabilitasyonun bir jesti olarak kendisine Enrico Fermi Ödülü’nü verdi. 2022’de ABD hükûmeti, sürecin hatalı olduğunu belirterek 1954 kararını iptal etti.
